Leesverslag algemeen: Een uur en achttien minuten, Peter Zantingh

1. Algemene informatie

Standaardtitelbeschrijving Ø      Auteur, titel Ø      Plaats van uitgave, jaar van uitgave, druk Ø      Aantal pagina’s	Peter Zanthingh, Een uur en achttien minuten Uitgeverij De Arbeiderspers Amsterdam, 2011, 2011 192
Genre	Psychologische roman & coming-of-age roman
Samenvatting	Op een zondagochtend keert de vijfentwintigjarige Johan met de trein terug naar zijn geboortedorp in West-Friesland. De avond daarvoor heeft Joey, een van zijn beste vrienden, zich volkomen onverwacht van het leven beroofd. Zantingh beschrijft vervolgens de week tussen Joey’s dood en zijn begrafenis en laat zien hoe Johan terugkijkt op zijn jeugdjaren in het dorp en zijn vriendschap met Joey. Joey en Johan behoren tot een groep van vijf vrienden die elkaar vinden in het voetballen en samen opgroeien op het platteland in de kop van Noord-Holland. Daar is de wereld veilig en betrouwbaar. Iedereen kent iedereen en het leven is goed. Maar aan alles komt een einde. De jongens groeien op en gaan ‘volwassen’ levens leiden. De een krijgt een vriendin, de ander een baan en Johan vertrekt naar Utrecht om te studeren. De jongens krijgen een eigen leven, afzonderlijk van elkaar. Onvermijdelijk maar schijnbaar onverdraaglijk voor Joey. Joey die zijn weg in het leven niet lijkt te kunnen vinden, maar daar nooit met één van zijn vrienden over spreekt. Joey stuurt alleen op de rampspoedige zaterdagavond een sms’je: ‘Jongens, het spijt me. Ik heb de lat te hoog gelegd, ik ben mijn idealen kwijt. Sorry. Bedankt. J.’ Hiermee moeten de vier vrienden het doen.

2. Verwachtingen

Omdat mijn moeder in de jury voor ‘De Dioraphte Jongerenliteratuur Prijs’ (DJP) van 2012  zat, kreeg ze een hele doos vol boeken binnen die ze moest lezen, daarbij zat ook dit boek. Uiteindelijk bleek het een heel goed boek te zijn en eindigde het op de shortlist. Daarom besloot ik het te lezen. Mijn moeder had positief commentaar op het boek dus ik verwachtte dat het een goed boek zou zijn. 

3. Motieven en thema

Motieven

Het ontgroeien van een vriendschap

Een van de elementen die telkens terugkeren in Een uur en achttien minuten is dat de vijf vrienden hun vriendschap zijn ontgroeid. Door de zelfmoord van één van hen worden ze herenigd en moeten ze hun vriendschap binnen een week herzien. Dat ze elkaar zijn ontgroeid blijkt onder andere sterk uit Johan (hoofdpersoon), hij is naar de grote stad vertrokken (Utrecht), heeft nieuwe mensen leren kennen en een heel ander leven opgebouwd. Hetzelfde geldt voor de anderen. Behalve voor Joey (de jongen die zelfmoord pleegde), hij is blijven hangen in zijn geboortedorp, is blijven steken in zijn jeugd, terwijl iedereen om hem heen wel verder is gegaan in het leven. Dit blijkt  ook uit zijn laatste sms’je naar zijn vrienden:  "Jongens, het spijt me. Ik heb de lat te hoog gelegd, ik ben mijn idealen kwijt. Sorry. Bedankt, J."  

Doordat de vier jongens worden herenigd door de zelfmoord van Joey moeten ze hun vriendschap herzien. Er  blijkt uit vele dialogen tussen de vier (vroegere) vrienden dat ze elkaar zijn ontgroeid, en andere levens zijn gaan leiden. Dit is een terugkerend element in het verhaal, oftewel een motief.

Het ontgroeien van je ouderlijk huis en leefomgeving

               

Niet alleen zijn de jongens hun vriendschap ontgroeid, maar weldegelijk ook de plek waar ze zijn opgegroeid, hun geboortedorpje in West-Friesland. Johan is in Utrecht gaan wonen en heeft daar zijn leven opgebouwd. Doordat hij (door de zelfmoord van Joey) terug is in zijn geboortedorp, wordt je als lezer herhaaldelijk geconfronteerd met dit aspect. Zo denkt Johan ook: ‘Hoe mijn moeder ook haar best doet, hoe oprecht mijn vader  ook vraagt hoe het met me gaat als hij ’s avonds thuiskomst, waarna hij me geruststellend over mijn rug wrijft. Dit is mijn thuis niet meer.’ (blz. 97)

Schuldgevoel

               

De jongens voelen zich schuldig na de dood van Joey. Ze hebben een schuldgevoel over het feit dat hun vriendschap gekenmerkt werd door zwijgzaamheid, althans, zwijgzaamheid over belangrijke dingen, over hun emoties en diepere gedachten, onder het motto: praten is voor mietjes. Een van de vrienden (Dennis) zegt ook over hun vriendschap: “Maar dat is het nou net, met ons allen hier, we houden onze bek dicht en denken dat het weer weggaat. Anders zijn we zwak en zielig. Mietjes. Lach het maar weg!”

Dit schuldgevoel van de vier jongens keert (natuurlijk) constant terug in dit verhaal.

               

                Thema

               

                Het thema van dit boek is (vermoedelijk) ‘het herzien van een jeugdvriendschap door een

vreselijke gebeurtenis’, in dit geval zelfmoord. Dit is de onderliggende gedachte van het verhaal en vormt het onderwerp ervan.  

4. Beoordeling
1. Schrijfstijl

Zantingh heeft een hele mooie schrijfstijl, zeker voor dit verhaal. Het lukt Zantingh om met heel weinig woorden heel veel te zeggen. Daardoor zijn stijl en inhoud in perfecte harmonie met elkaar. Het verhaal gaat namelijk over een jongensvriendschap waarin nooit teveel woorden vuil worden gemaakt aan emoties en diepere gedachten over het menselijk bestaan, dat wordt perfect weerspiegeld door Zantingh’s schrijfstijl: hij (be)schrijft met staccatozinnetjes en de dialogen zijn kort maar krachtig, hiermee, en met mooie, effectieve, beeldende beschrijvingen wordt alle aandacht exclusief gericht op het schrijnende verhaal.

Als Johan net aan is gekomen in zijn ouderlijk huis:

‘De hond zit kwispelend aan mijn voeten. In de keu-

         ken zoemt de broodbakmachine. De radio brengt een

         gesprek over Barack Obama.

En Joey is dood.’                                                                            (pag.9)

2. Inhoud

Personages

Het boek draait min of meer om de personages. Doordat Joey zelfmoord heeft gepleegd gaat Johan (hoofdpersoon) alles na wat er is gebeurd en gedaan, samen met de andere drie vrienden. Dit bepaalt voor een groot deel de inhoud van het verhaal.

Situaties

Veel mooie situaties worden verteld die de gedachtes van de hoofdpersonen goed weergeven. Sommige dingen voelen voor de hoofdpersonen erg surreëel aan en dat laat Zantingh goed merken door typerende gebeurtenissen te beschrijven (zoals het huren/kopen van een pak voor de begrafenis van je beste vriend).  

5. Eindoordeel

Vond het niks                                                                                                                                   Vond het geweldig

Kijkend naar de Eindoordeelbalk kun je zien dat ik het een erg goed boek vind. Het boek was aangrijpend en ijzersterk geschreven. Het onderwerp is bijzonder mooi weergegeven in prachtig taalgebruik:

 ‘Een sms’je dat ik gisteravond kreeg: "Jongens, het spijt me. Ik heb de lat te hoog gelegd, ik ben mijn idealen kwijt. Sorry. Bedankt, J.". Tachtig tekens. Een halve maar. Een uitnodiging om hier weer te zijn, in het dorp waar ik volwassen werd. Waar ik een prachtige jeugd achterliet en waar ik voor aanstaande vrijdag een zwart pak moet regelen.’ (pag. 31)

De manier waarop de gevoelens en gedachten op een effectieve en daardoor ook mooie manier worden beschreven zorgen ervoor dat je aandacht continu bij het verhaal blijft:

‘Ik ben te moe om met een metaaldetector de afgelopen maanden en jaren af te speuren, op zoek naar nog meer schuldgevoel. Het kleeft al een week aan mijn schoenen. Wie me vanaf zondag had willen volgen, had het spoor tot elke meter kunnen nagaan, tot hier, op de gele vloerbedekking. Hier houdt het spoor op.’ (pag. 174)

Dit alles heeft er bij mij voor gezorgd dat ik het boek in één ruk heb uitgelezen en het zo’n indruk op mij heeft gemaakt dat het gehele verhaal me (bijna) in detail is bijgebleven sinds ik het heb gelezen (paar maanden geleden).

6. Lijst van gebruikte bronnen

http://deleesfabriek.nl/2012/01/een-uur-en-achttien-minuten-peter-zantingh/

http://cult.dejaap.nl/2011/10/30/boekrecensie-peter-zantingh-een-uur-en-achttien-minuten/