- Algemene informatie
Standaardtitelbeschrijving
Ø Auteur, titel
Ø Plaats van uitgave, jaar van uitgave, druk
Ø Aantal pagina’s
|
Peter
Zanthingh, Een uur en achttien minuten
Uitgeverij
De Arbeiderspers Amsterdam, 2011, 2011
192
|
Genre
|
Psychologische
roman & coming-of-age roman
|
Samenvatting
|
Op een zondagochtend keert de vijfentwintigjarige Johan
met de trein terug naar zijn geboortedorp in West-Friesland. De avond
daarvoor heeft Joey, een van zijn beste vrienden, zich volkomen onverwacht
van het leven beroofd. Zantingh beschrijft vervolgens de week tussen Joey’s
dood en zijn begrafenis en laat zien hoe Johan terugkijkt op zijn jeugdjaren
in het dorp en zijn vriendschap met Joey.
Joey en Johan behoren tot een groep van vijf vrienden
die elkaar vinden in het voetballen en samen opgroeien op het platteland in
de kop van Noord-Holland. Daar is de wereld veilig en betrouwbaar. Iedereen
kent iedereen en het leven is goed. Maar aan alles komt een einde. De jongens
groeien op en gaan ‘volwassen’ levens leiden. De een krijgt een vriendin, de
ander een baan en Johan vertrekt naar Utrecht om te studeren. De jongens
krijgen een eigen leven, afzonderlijk van elkaar. Onvermijdelijk maar
schijnbaar onverdraaglijk voor Joey. Joey die zijn weg in het leven niet
lijkt te kunnen vinden, maar daar nooit met één van zijn vrienden over
spreekt. Joey stuurt alleen op de rampspoedige zaterdagavond een sms’je: ‘Jongens,
het spijt me. Ik heb de lat te hoog gelegd, ik ben mijn idealen kwijt. Sorry.
Bedankt. J.’ Hiermee moeten de vier vrienden het doen.
|
- Verwachtingen
Omdat mijn moeder in de jury voor ‘De Dioraphte Jongerenliteratuur Prijs’ (DJP) van 2012 zat, kreeg ze een hele doos vol boeken binnen die ze
moest lezen, daarbij zat ook dit boek. Uiteindelijk bleek het een heel goed
boek te zijn en eindigde het op de shortlist. Daarom besloot ik het te lezen.
Mijn moeder had positief commentaar op het boek dus ik verwachtte dat het een
goed boek zou zijn.
- Motieven en thema
Motieven
Het ontgroeien van een vriendschap
Een van de elementen die telkens terugkeren in Een uur en achttien minuten is dat de vijf
vrienden hun vriendschap zijn ontgroeid. Door de zelfmoord van één van hen
worden ze herenigd en moeten ze hun vriendschap binnen een week herzien. Dat ze
elkaar zijn ontgroeid blijkt onder andere sterk uit Johan (hoofdpersoon), hij
is naar de grote stad vertrokken (Utrecht), heeft nieuwe mensen leren kennen en
een heel ander leven opgebouwd. Hetzelfde geldt voor de anderen. Behalve voor
Joey (de jongen die zelfmoord pleegde), hij is blijven hangen in zijn
geboortedorp, is blijven steken in zijn jeugd, terwijl iedereen om hem heen wel
verder is gegaan in het leven. Dit blijkt ook uit zijn laatste sms’je naar zijn vrienden: "Jongens, het spijt me. Ik heb de lat
te hoog gelegd, ik ben mijn idealen kwijt. Sorry. Bedankt, J."
Doordat de vier jongens worden herenigd door de zelfmoord
van Joey moeten ze hun vriendschap herzien. Er blijkt uit vele dialogen tussen de vier
(vroegere) vrienden dat ze elkaar zijn ontgroeid, en andere levens zijn gaan
leiden. Dit is een terugkerend element in het verhaal, oftewel een motief.
Het ontgroeien van je ouderlijk huis en leefomgeving
Niet alleen zijn de jongens hun vriendschap ontgroeid,
maar weldegelijk ook de plek waar ze zijn opgegroeid, hun geboortedorpje in
West-Friesland. Johan is in Utrecht gaan wonen en heeft daar zijn leven
opgebouwd. Doordat hij (door de zelfmoord van Joey) terug is in zijn
geboortedorp, wordt je als lezer herhaaldelijk geconfronteerd met dit aspect. Zo
denkt Johan ook: ‘Hoe mijn
moeder ook haar best doet, hoe oprecht mijn vader ook vraagt hoe
het met me gaat als hij ’s avonds thuiskomst, waarna hij me geruststellend over
mijn rug wrijft. Dit is mijn thuis niet meer.’ (blz. 97)
Schuldgevoel
De jongens voelen zich schuldig na de dood van Joey. Ze
hebben een schuldgevoel over het feit dat hun vriendschap gekenmerkt werd door
zwijgzaamheid, althans, zwijgzaamheid over belangrijke dingen, over hun emoties
en diepere gedachten, onder het motto: praten is voor mietjes. Een van de
vrienden (Dennis) zegt ook over hun vriendschap: “Maar dat is het nou net, met ons allen hier, we
houden onze bek dicht en denken dat het weer weggaat. Anders zijn we zwak en
zielig. Mietjes. Lach het maar weg!”
Dit
schuldgevoel van de vier jongens keert (natuurlijk) constant terug in dit
verhaal.
Thema
Het thema van dit boek is
(vermoedelijk) ‘het herzien van een jeugdvriendschap door een
vreselijke gebeurtenis’, in dit geval zelfmoord. Dit is de
onderliggende gedachte van het verhaal en vormt het onderwerp ervan.
- Beoordeling
- Schrijfstijl
Zantingh heeft een hele mooie schrijfstijl, zeker voor dit
verhaal. Het lukt Zantingh om met heel weinig woorden heel veel te zeggen. Daardoor
zijn stijl en inhoud in perfecte harmonie met elkaar. Het verhaal gaat namelijk
over een jongensvriendschap waarin nooit teveel woorden vuil worden gemaakt aan
emoties en diepere gedachten over het menselijk bestaan, dat wordt perfect
weerspiegeld door Zantingh’s schrijfstijl: hij (be)schrijft met
staccatozinnetjes en de dialogen zijn kort maar krachtig, hiermee, en met
mooie, effectieve, beeldende beschrijvingen wordt alle aandacht exclusief
gericht op het schrijnende verhaal.
Als Johan net aan is gekomen in zijn ouderlijk huis:
‘De hond zit kwispelend aan mijn voeten. In de keu-
ken zoemt de broodbakmachine. De radio
brengt een
gesprek over Barack Obama.
En Joey is dood.’ (pag.9)
- Inhoud
Personages
Het boek draait min of meer om de personages. Doordat Joey
zelfmoord heeft gepleegd gaat Johan (hoofdpersoon) alles na wat er is gebeurd
en gedaan, samen met de andere drie vrienden. Dit bepaalt voor een groot deel
de inhoud van het verhaal.
Situaties
Veel mooie situaties worden verteld die de gedachtes van
de hoofdpersonen goed weergeven. Sommige dingen voelen voor de hoofdpersonen
erg surreëel aan en dat laat Zantingh goed merken door typerende gebeurtenissen
te beschrijven (zoals het huren/kopen van een pak voor de begrafenis van je
beste vriend).
- Eindoordeel
Vond het
niks Vond
het geweldig
Kijkend naar de Eindoordeelbalk kun je zien dat ik het een
erg goed boek vind. Het boek was aangrijpend en ijzersterk geschreven. Het
onderwerp is bijzonder mooi weergegeven in prachtig taalgebruik:
‘Een sms’je dat ik gisteravond
kreeg: "Jongens, het spijt me. Ik heb de lat te hoog gelegd, ik ben mijn
idealen kwijt. Sorry. Bedankt, J.". Tachtig tekens. Een halve maar. Een
uitnodiging om hier weer te zijn, in het dorp
waar ik volwassen werd. Waar ik een prachtige jeugd achterliet en waar ik voor
aanstaande vrijdag een zwart pak moet regelen.’ (pag. 31)
De manier waarop de gevoelens en gedachten op een effectieve en
daardoor ook mooie manier worden beschreven zorgen ervoor dat je aandacht
continu bij het verhaal blijft:
‘Ik ben te moe om met een
metaaldetector de afgelopen maanden en jaren af te speuren, op zoek naar nog
meer schuldgevoel. Het kleeft al een week aan mijn schoenen. Wie me vanaf
zondag had willen volgen, had het spoor tot elke meter kunnen nagaan, tot hier,
op de gele vloerbedekking. Hier houdt het spoor op.’ (pag. 174)
Dit alles heeft er bij mij voor gezorgd dat ik het boek in
één ruk heb uitgelezen en het zo’n indruk op mij heeft gemaakt dat het gehele
verhaal me (bijna) in detail is bijgebleven sinds ik het heb gelezen (paar
maanden geleden).
- Lijst van gebruikte bronnen
